Οι εργάτες της Καμάριζας, του Λαυρίου γενικώτερα, προς τα τέλη του 19ου αι. είναι ένας κόσμος στον οποίο μεγάλα και υψηλά έκτισαν τείχη, όπως λέει ο ποιητής, και μονάχα η ηρωϊκή έξοδος με τις μεγάλες απεργίες από το 1883, ιδιαίτερα αυτή του 1896, όταν πια τα πράγματα φτάνουν στο απροχώρητο, φαίνεται τότε ως αναγκαστική διέξοδος. Ανοίγοντας δρόμους κάτω απ’τη γη σκάβοντας τα σπλάχνα της, σκάβονται τα σωθικά τους και τα πρόσωπά τους, είναι ακριβώς γι’αυτό τα ίδια πρόσωπα που ανοίγουν τους πρωτόγνωρους δρόμους των εργατικών δικαιωμάτων. Τα πάθη τους γίνονται εξεγερμένα πάθη. Στην απεργία του 1896, τα αιτήματά τους ηταν:
- αύξηση του μεροκάματου
- εξαναγκασμός της εταιρείας να φτιάξει έργα για να μη σκοτώνονται οι εργάτες
- κατάργηση της δουλειάς της Κυριακής
- να πληρώνονται απ’ευθείας απ’την εταιρεία κι όχι από τους εργολάβους
- να ιδρυθεί νοσοκομείο και φαρμακείο
Η εταιρεία αρνείται, και όχι μόνο αυτό, κάποιος εκπρόσωπός της πυροβολεί στο πλήθος. Η σύρραξη πλέον γίνεται ανοιχτή μεταξύ των μεταλλωρύχων και των κρατικών δυνάμεων καταστολής που είχαν καταφθάσει. Η “Εφημερίς” του Κορομηλά γράφει: |
|
|
“Οι χωροφύλακες πυροβολούσι εις τον αέρα, οι εργάται αντιπυροβολούσι, ακούοντας ύβρεις, φωναί, κραυγαί, πίπτουσιν βροχηδόν λίθοι, συνεχίζονται οι πυροβολισμοί και η Καμάριζα φαίνεται ως εις εμπόλεμον κατάστασιν” |
|
|
“Οι κ. Σερπιέρης, οι μηχανικοί Ραμπού και Σπανζεράλ, καθ’ών υπήρχε μήνις, ετράπησαν εις φυγήν, μεταφιεσθέντες εις Δωριείς εργάτας”. |
|
Τελικά “η τάξις επεβλήθη” με την παρουσία 2 ιλών ιππικού, μίας πυροβολαρχίας κι ενός ευζωνικού τάγματος. Οι δε Γαλλικές προξενικές αναφορές, προκειμένου να πρτοστατευθούν οι Γάλλοι υπήκοοι και τα οικονομικά τους συμφέρονται στην περιοχή, κάνουν λόγο για την παρουσία του Γαλλικού Θωρηκτού Cosma στο Λιμάνι του Λαυρίου που θα ενίσχυε σε ενδαχόμενη ανάγκη το στρατιωτικό σώμα της Καμάριζας. Το ίδιο συμβαίνει και στην απεργία του 1906 όπως αναγράφεται και πάλι στις γαλλικές προξενικές αναφορές: |
|
Και επιμένουν πάλι να αποσταλεί ένα γαλλικό πλοίο για να ελέγχει την κατάσταση. Απολογισμός: Δύο εργάτες νεκροί, πολλοί τραυματίες, συλλήψεις, δίκες και αύξηση τελικά του μεροκάματου κατά μία πεντάρα. |
|
