Το Σούνιο στην αρχαιότητα δεν ήταν μόνο σπουδαίο λατρευτικό κέντρο, αλλά είχε μεγάλη σημασία στρατηγική, ναυτιλιακή, εμπορική και μεταλλευτική και φυσικά ήταν πολυπληθές οικιστικό κέντρο, το μεγαλύτερο την Λαυρεωτικής στα κλασικά χρόνια. Με τις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη στα τέλη του 6ου π.Χ. αι. αποτελούσε ξεχωριστό δήμο, τον Δήμο Σουνιέων, ελευθέρων Αθηναίων πολιτών, που ανήκαν στην Αντιοχίδα φυλή. Το ακρωτήρι του Σουνίου αποτελούσε στρατηγική θέση της πόλης-κράτος των Αθηνών, αρκετά νωρίς οι Αθηναίοι είχαν κατανοήσει αυτήν την αξία του, διότι δεσπόζει στην είσοδο του Σαρωνικού και του Ν. Ευβοϊκού κόλπου, ήταν δε κοντά΄στα μεταλλεία του Λαυρείου. Το λιμάνι δυτικά του ακρωτηρίου ήταν προκεχωρημένος ναύσταθμος των Αθηναίων στις δύσκολες καιρικές συνθήκες είτε προς τον Πειραιά είτε πολύ περισσότερο προς το Αιγαίο. Διέθεταν δε στην ανατολική πλευρά του λιμανιού νεώσοικους για δυο πολεμικά πλοία που τους είχαν συμπεριλάβει στο αμυντικό σύστημα του φρουρίου. Η δε εμπορική αξία του δυτικού λιμανιού και των άλλων όρμων, που αναλόγως του καιρού, λειτουργούσαν ως λιμάνια, ήταν μεγάλη για το δήμο Σουνιέων. Ήδη απ' το 455/454 π.Χ. οι Σουνιείς είχαν επιβάλει εισφορά επτά οβολών σε επιβατηγά ή εμπορικά πλοία που ελλιμενίζονταν σ' αυτά. Η εισφορά ήταν προς τιμήν του θεού της θάλασσας Ποσειδώνα. Το Σούνιο στην καρδιά του Ελλαδικού χώρου, ο Αίλιος Αριστείδης (2ος μ.Χ.) θα το θεωρήσει ως έρυμα (φρούριο) όχι μόνο της Αθήνας, αλλά ολόκληρης της Ελλάδας. Οι Αθηναίοι είχαν κτίσει στην κορυφή του ακρωτηρίου πολυγωνικό τείχος -σύγχρονο κατά τον Β. Στάη με τον πρώτο πώρινο ναό του Ποσειδώνα τέλη 6ου π.Χ. αι.- το οποίο ενισχύθηκε με ισοδομική οχύρωση κατά το 413-12 π.Χ. για να εξασφαλίζει τον περίπλου των σιτοφόρων πλοίων τους επειδή οι Λακεδαιμόνιοι που είχαν καταλάβει τη Δεκέλεια απέκοψαν την επικοινωνία μέσω Ωρωπού προς την Εύβοια. Το φρούριο και το αξιόμαχο των στρατιωτικών δυνάμεων που το υπεράσπιζαν ήταν θέμα ζωής για τους πολιορκημένους Αθηναίους. |
